cae - Autonome Provinz Bozen

> É la maratia prigorosa por la porsona?
Plata de informaziun por le paur
Plata de informaziun por le paur
Le virus dla CAE ne n’é nia prigorus por la
porsona y porchël pol gnì consumé la ćern y i
produć da lat zënza problems.
> Ći fêjon pa cuntra la CAE?
Le sorvisc veterinar provinzial dla Provinzia
Autonoma de Balsan à dè fora da d’altonn
dl 2007 n program obligatore cuntra la
CAE (decret dl diretur dl sorvisc veterinar
provinzial nr. 351624 di 22.10.2007).
En colaboraziun cun le sorvisc veterinar
provinzial dla Provinzia Autonoma da Balsan y
l’Istitut Cultural Ladin “Micurà de Rü”
> Él ćiamò domandes?
Sce i ëis ćiamò domandes sön la CAE y
sön ći che an po fà decuntra damanede
prëibel Osc mede dai tiers ofizial o de
crëta.
D’atres informaziuns podëise ciafè sce i
cherdëis sö le numer 0471/635130 (Istitut
Zooprofilatich Sperimental).
I sun ion a Osta desposiziun.
Laurè fora da dot. Alexander Tavella
Istitut Zooprofilatich Sperimental dles Venezies
Istitut Zooprofilatich Sperimental dles Venezies
Kaiserau 59, 39100 Balsan
Tel. 0471 635130 | Fax. 0471 635149
www.izsvenezie.it
Ideaziun y grafica: Sorvisc de formaziun y comunicaziun
SC 7 Comunicaziun y savëi söla sanité - IZSVe
La Caprine Arthritis
Encephalitis (CAE)
pro les Ćioures
e
Istituto Zooprofilattico
Sperimentale delle Venezie
Istituto Zooprofilattico Sperimentale delle Venezie
Istitut Zooprofilatich Sperimental dles Venezies
Plata de informaziun por le paur
> Ći é pa la CAE?
Ara se trata chilò de na maratia virala
dles ćioures. La CAE se manifestëia aladô
dla eté dl tier tochè sciöche indragonada
tl će (Encephalitis) tl tier jonn, sciöche
inflamaziun ales lisöres (Arthritis) y plü
dainré sciöche inflamaziun dl üre pro i tiers
chersciüs fora.
Ćioures che reagësc n iade positivamënter
é por döta la vita portadësses dl virus y
resta porchël positives.
> Ći tiers é pa tocà?
Dötes les razes de ćioures.
> Estenjiun dla maratia
Sura döt le monn.
> Ći sintoms vëgnel pa dant pro i tiers
tocà?
Inflamaziun ales lisöres
Pro les ćioures chersciüdes fora mët man
chësta maratia cun n ingrossamënt dles
lisöres (jenëdli inflà), i tiers se piorëia
dassënn scebëgn che ai tol sö bun la
ojoradöra y la produziun de lat vëgn a
manco. Paralises vëgn impormò dant te n
stadium plü inant dla maratia.
Sëgns dla maratia vëgn te vigni caje
ma dant sovënz pro le 30% dles ćioures
infetades cun CAE.
Inflamaziun ales ciorveles
Pro i asos danter i dui y i sis mëisc. I sëgns
de chësta maratia é che le tier vëgn debl, al
destira sö le col y se möi püch.
Te Südtirol vëgn dant chësta forma ma dainré.
Val’ iade pol inće gnì dant les puntes croniches.
> Co vëgnel pa dè inant l’agënt dla CAE?
La CAE ti vëgn dada inant ai asos dantadöt
cun le lat vërt o cun le lat dles umes püres.
L’agënt po indere inće gnì dè inant tres secreć
che contëgn le virus (p.ej. secreziuns dl nês,
infeziun portada inant cun aerosol), sanch y
sperma sön les ćioures chersciüdes fora.
Il. 1: Ćioures cun la CAE
Il. 2: Ingrossamënt dles lisöres
> Co pon pa schivé che la maratia ti
vëgnes dada inant ai asos?
Dal momënt che l’agënt dla CAE vëgn dè
inant cun le lat dles umes püres, vëgnel
aconsié da trà sö i asos zënza uma!
Asos impormò nasciüs dess atira do che
ai é gnüs al monn (ćiamò denant che ai
ciafes le lat vërt y che ai ais albü contat
cun l’ambiënt de stala!) gnì arlontanà dala
uma y trać sö te n stalot/te na stala a pert
cun d’ater lat (p.ej. lat de vaćia).