Dispense di lingua Greca I
Centro studi Hermeneia
Capitolo III: L’imperfetto
L’imperfetto greco ha solo il modo indicativo. Si costruisce sul tema del presente ed
è caratterizzato dall’aumento, cioè dal porre davanti al tema del presente la vocale ε.
L’imperfetto, dunque, si costruisce:
ἐ + tema del presente + vocale tematica + desinenze storiche
Se il tema del presente inizia per consonante l’aumento è sillabico, mentre se il tema del
presente inizia per vocale l’aumento è quantitativo e comporta l’allungamento della vocale
o del dittongo:
ε+ α = η
ε +ε = η
ε + αι = ῃ
ε + ει = ῃ
ε + ι= ι
ε+ο=ω
ε+υ=υ
ε + οι = ῳ
Se il verbo è composto, cioè ha una o più preposizioni, l’aumento si pone tra preposizione
e tema del presente, non davanti alla preposizione:
Προσφέρω προσέφερον
Διαβάλλω διέβαλλον
Συλλέγω συνέλεγον
ἐγγράφω ἐνέγραφον
Infine nove verbi che iniziano per –ε- hanno l’aumento in –ει- anziché in –η-, tra questi il
verbo ἔχω, che all’imperfetto fa εἶχον.
Prospetto dell’imperfetto
attivo
medio-passivo
verbo essere
1° sing
2a sing.
3a sing.
2a duale
3a duale
1a plur.
2a plur.
3a plur.
ἧν
ἧσθα
ἧν
ἧσθον
ἥσθην
ἧμεν
ἧστε
ἧσαν
ἔλυ-ο-ν
ἔλυ-ε-ς
ἔλυ-ε
ἐλύ-ε-τον
ἐλυ-έ-την
ἐλύ-ο-μεν
ἐλύ-ε-τε
ἔλυ-ο-ν
ἐλυ-ό-μην
ἐλύ-ου>( *ἐλύσετο>*ἐλύεο>ἐλύου)
ἐλὐ-ε-το
ἐλύ-ε-σθον
ἐλυ-έ-στην
ἐλυ-ό-μεθα
ἐλύ-ε-σθε
ἐλὐ-ο-ντο
1
Dispense di lingua Greca I
Centro studi Hermeneia
Esercizi:
1. Volgi all’imperfetto i seguenti verbi:
ἐλπίζω
ἕπομαι
Λείπω
Τέμνω
Πλέω
Κτείνω
οἴομαι
ἔρχομαι
παρατρέχω
διακρίνω
ὑποφέρω
ἐκβαίνω
συμβουλεύω
ἄγω
αἴρω
οἰκίζω
2. Ricostruisci il lemma dei seguenti verbi:
ἔφερον
ἔλεγον
ἑώραον
εἷχον
ᾔρεον
Συνέλεγον
ἐνέγραφον
ἀνεκόμιζον
ἐξέβαινον
ἦγον
ἀπέκρυπτον
ὠνόμαζον
ἐνέμενον
ἤγγελλον
συνέπιπτον
ἐνέκρυπτον
3. Analizza e traduci le seguenti frasi:
1) Οἱ ποιήται τὸν ἥλιον οὐρανοῦ ὀφθαλμὸν ἔλεγον.
2) Ἡ δέσποινα ἐκέλευε τοῖς δούλοις τὴν σιγήν.
3) Σικελία ἐλάιας ἔφερε.
4) Τὰ ὅπλα εἰς τὴν σκηνὴν ἔφερον.
5) Οἱ μαθηταὶ τὰ τῶν ποιητῶν βιβλία ἀνεγίγνωσκον.
6) Ὁ δικαστὴς τοῖς ἔργοις, οὐκ τοῖς λόγοις ἐπίστευε.
7) Ὁ Μιλτιάδης οὐκ ὑπὸ τοῦ δήμου ἤγετο, ἀλλὰ τὸν δῆμον ἦγεν.
8) Οἱ στρατιῶται, ὡς ἔβλεπον τοὺς πολεμίους, ἔφευγον.
9) Οἱ πολέμιοι τὸν ἄγγελλον ἔπεμπον.
10) Οἱ στρατιῶται οὐκ ᾐσθάνοντο τὸν κίνδυνον.
2
Dispense di lingua Greca I
Centro studi Hermeneia
Temi di versione:
1. Dei e uomini
Οἱ ἄνθρωποι ἀεὶ μακαρίους, ἀλύπους τε καὶ έπιθυμιῶν ἐλευθέρους τοὺς θεοὺς
ἐνόμιζον, προσέτι οἱ θεοὶ ὠνομάζοντο ἀθάνατοι. Οἱ θεοὶ διῆγον τὸν βίον ἐν ἄκρῳ τῷ
Ὀλύμπῳ καὶ ἐκρύπτοντο ταῖς νεφέλαις. Οἱ ἄνθρωποι δὲ διῆγον τὸν βίον ἐπὶ τῆς γῆς,
ἀεὶ ἐνομίζοντο βροτοὶ καὶ ἐφόβευον τοὺς τῶν θαλασσῶν κινδύνους, τὰς τῶν ληστῶν
ἐπιβουλὰς καὶ τὰς τῶν νόσων μερίμνας. Μάλιστα οἱ ἄνθρωποι ἐν τοῖς ἀγροῖς
εἱργάζοντο, τοὺς καρποὺς συνέλεγον τε καὶ πόλεμον ἐξέφερον πρὸς τοὺς πολεμίους
ὑπὲρ τῆς χώρας. Πολλάκις ἐν ταῖς μάχαις ἤ ἐν τοῖς πολέμοις ἀπέθνῃσκον.
2. Il dio Giano
Οἱ ἀγαλματοποιοὶ πολλάκις τὸν Ἰανὸν διπρὸσωπον ᾔκαζον ὅτι ὁ θεὸς δύο
πρόσωπα εἷχε, τὸ μὲν ὅπισω, τὸ δὲ ἔμπροσθεν. Ἰανὸς γὰρ ἔβλεπεν ὅλα τὰ ἔργα. Οἱ
βροτοὶ ἀεὶ τῷ Ἰανῷ εὐχὰς εὔχεσθαι ἔμελλον ὅτε ἔργα ἄρχειν ἥ τελευτάειν ἐβούλοντο.
Ἰανὸς ἐφύλασσεν τὰς εἰσόδους τε καὶ τὰς ἐξόδους τῶν οἰκιῶν, διότι ἀνάριθμοι θυσίαι
ἐθύοντο ἐπὶ τοῖς βωμοῖς τῷ θεῷ. Καὶ οἱ στρατιῶται τὸν θεὸν προσηύχοντο ἐν τῇ τῆς
μάχης ἀρχῇ. Πολλάκις ἐν τῇ Ῥώμῃ, ὅτε ὁ πόλεμος ἐγίγνοντο, οἱ πολίται τὰς τοῦ ἱεροῦ
τοῦ Ἰανοῦ θύρας ἀνῷγον, αἱ θύραι γὰρ παρὰ ὁλὴν τὴν μάχην ἀνοικτοὶ ἔμενον, ἔπειτα,
μετὰ τὴν τῆς μάχης τελευτὴν, ὁ στρατηγὸς πάλιν τὰς θύρας ἔκλειε.
3
