Cap. XVIII "Caesar hac..."

annuncio pubblicitario
Caesar hac oratione Lisci Dumnorigem, Diviciaci fratrem, designari sentiebat, sed, quod pluribus
praesentibus eas res iactari nolebat, celeriter concilium dimittit, Liscum retinet. Quaerit ex solo ea quae in
conventu dixerat. Dicit liberius atque audacius. Eadem secreto ab aliis quaerit; reperit esse vera: ipsum esse
Dumnorigem, summa audacia, magna apud plebem propter liberalitatem gratia, cupidum rerum novarum.
Complures annos portoria reliquaque omnia Haeduorum vectigalia parvo pretio redempta habere, propterea
quod illo licente contra liceri audeat nemo. His rebus et suam rem familiarem auxisse et facultates ad
largiendum magnas comparasse; magnum numerum equitatus suo sumptu semper alere et circum se
habere, neque solum domi, sed etiam apud finitimas civitates largiter posse, atque huius potentiae causa
matrem in Biturigibus homini illic nobilissimo ac potentissimo conlocasse; ipsum ex Helvetiis uxorem habere,
sororum ex matre et propinquas suas nuptum in alias civitates conlocasse. Favere et cupere Helvetiis propter
eam adfinitatem, odisse etiam suo nomine Caesarem et Romanos, quod eorum adventu potentia eius
deminuta et Diviciacus frater in antiquum locum gratiae atque honoris sit restitutus. Si quid accidat Romanis,
summam in spem per Helvetios regni obtinendi venire; imperio populi Romani non modo de regno, sed
etiam de ea quam habeat gratia desperare. Reperiebat etiam in quaerendo Caesar, quod proelium equestre
adversum paucis ante diebus esset factum, initium eius fugae factum a Dumnorige atque eius equitibus
(nam equitatui, quem auxilio Caesari Haedui miserant, Dumnorix praeerat): eorum fuga reliquum esse
equitatum perterritum.
Caesar sentiebat hac oratione Lisci designari Dummorigem, fratrem Diviciaci, sed quod nolebat eas res
iactari praesentibus pluribus, dimittit celeriter concilium, retinet Liscum. Quaerit ex solo ea quae dixerat in
conventu. Dicit liberius atque audacius; secreto quaerit eadem ab illis; reperit esse vera: Dummorigem
ipsum esse summa audacia magna gratia apud plebem propter liberalitatem. Complures annos habere
redempta parvo pretio portoria et omnia reliqua vectigalia Haeduorum, propterea quod, illo licente, nemo
audeat liceri contra. His rebus auxisse et suam rem familiarem, et comparasse magnas facultates ad
largiendum ; alere semper suo sumptu et habere circum se magnum numerum equitatus, neque solum
domi, sed etiam apud civitates finitimas posse largiter, atque causa huius potentiae conlocasse matrem in
Biturigibus homini illic nobilissimo ac potentissimo; ipsum habere uxorem ex Helvetiis , conlocasse sororem
ex matre et suas propinquas in alias civitates. Propter eam adfinitatem favere et cupere Helvetiis, odisse
etiam suo nomine Caesarem et Romanos quod eorum adventu deminuta potentia eius, at frater Diviciacus
restitutus sit in antiquum locum gratiae et honoris. Si Romanis accidat quid, venire in summam spem
obtinendi regnum per Helvetios; imperio populo Romani desperare non solo de regno, sed etiam de ea
gratia quam habebat. In quaerendo Caesar reperiebat etiam adversum proelium quod factum esset paucis
diebus ante, initium eius fugae factum (esse) a Dummorige atque eius equitibus (nam Dummorix praeerat
equitatui quem Haedui miserant auxilio Caesari); reliquum equitatum perterritum esse fuga eorum.
Cesare capiva che con questo discorso di Lisco si alludeva a Dummorige, fratello di Diviziaco, ma poiché non
voleva che queste cose fossero trattate alla presenza di molti, scioglie rapidamente l’assemblea, trattiene
Lisco. (Gli) chiede a quattr’occhi le cose che aveva detto in assemblea. (Lisco) parla più liberamente e con
più sicurezza; in segreto (Cesare) chiede a quelli le stesse cose; trova che sono vere: Dummorige appunto
era (uomo) di grandissima audacia, di grande favore presso il popolo per la (sua) generosità. Da molti anni
aveva in appalto a poco prezzo i dazi e tute le altre gabelle degli Edui perché, quando lui faceva un’offerta,
nessuno osava rilanciare. Con questi sistemi e aveva accresciuto il suo patrimonio familiare, e aveva
accumulato grandi mezzi per fare largizioni; manteneva sempre a sue spese e aveva intorno a sé un gran
numero di cavalieri, e non solo in patria, ma anche presso le popolazioni confinanti aveva molta influenza, e
per questo potere, aveva fatto sposare la madre fra i Biturigi a un uomo molto nobile e potente; egli stesso
aveva una moglie elvetica, aveva fatto sposare la sorella per parte di madre e (altre) sue parenti presso altre
popolazioni. Per questa parentela preferiva e dava il suo appoggio agli Elvezi, odiava anche per motivi
personali Cesare e i Romani, perché con la loro venuta era diminuito il suo potere, e il fratello Diviziaco era
tornato nell’antico posto di popolarità e di onore. Se ai Romani accadeva qualcosa, aveva la grandissima
speranza di ottenere il potere supremo per mezzo degli Elvezi; sotto il potere del popolo romano disperava
non solo del potere supremo, ma anche di quel favore di cui godeva. Chiedendo Cesare veniva anche a
sapere, riguardo alla battaglia equestre che era avvenuta pochi giorni prima, , che l’inizio di quella fugata era
stato provocato da Dummorige e dai suoi cavalieri (infatti Dummorige comandava la cavalleria che gli Edui
avevano mandato in aiuto a Cesare); il resto della cavalleria era stato spaventato dalla loro fuga.
Scarica