Dictionary English-Finnish-German-Italian-Latvian-Polish 2012-2014 -1- Contents Pages Poland: Astronomy and astronautics section 3 Finland: Energy 12 Italy: Galileo Galilei and his experiments 15 Latvia: Water 20 Germany: Light and colour 24 -2- ASTRONOMY AND ASTRONAUTICS SECTION Names of heavenly bodies and related phenomena (stars, planets, constellations, etc.) Words for sky/Universe observation (methods, apparatus, technologies, etc.) Astronautics and space travel (equipment, people, etc.) English Finnish German Italian Latvian Polish Andromeda Andromeda Andromeda Andromeda Andromeda Andromeda Apogee Puolikuu Hoehepunkt Apogeo Apogeja Apogea Aquarius Vesimies Wassermann Acquario Ūdensvīrs Wodnik Aries Oinas Widder Ariete Auns Baran Asteroid Asteroidi Asteroid Asteroide Asteroīds Asteroida Asteroid Belt Asteroidivyöhyke Asteroidenguertel Cintura Di Asteroidi Asteroīdu Josta Pas Asteroid Astronaut Astronautti Astronaut Astronauta Astronauts Astronauta Astronomy Astronomia Astronomie Astronomia Astronomija Astronomia Atmosphere Atmospieri Atmosphaere Atmosfera Atmosfēra Atmosfera -3- English Finnish German Italian Lativian Polish Aurora Revontulet Polarlicht Aurora Boreale Rīta Blāzma Zorza Big Bang Alkuräjähdys Urknall Big Bang Liels Boom Wielki Wybuch Big Dipper Otava Großer Bär Orsa Maggiore Lielais Lācis Wielki Wóz Binoculars Kiikari Fernglas Binocolo Binoklis Lornetka Black Hole Musta Aukko Schwarzesloch Buco Nero Melnais Caurums Czarna Dziura Black Star Musta Tähti Schwarzer Stern Stella Nera Melnā Zvaigzne Czarna Gwiazda Camera Kamera Kamera Macchina Fotografica Kamera Kamera Cancer Krapu Krebs Cancro Vēzis Rak Cancer Tropic Kravun Kaantopiiri Sternzeichen Krebs Tropico Del Cancro Vēzis Zwrotnik Raka Capricorn Tropic Kauriin Kaantopiiri Steinbock Tropico Del Capricorno Mežāzis Zwrotnik Koziorożca Cassiopeia Cassiopeia Cassiopeia Cassiopea Kasiopeja Kasjopeja Celestial Body Taivaankappale Himmelskoerper Corpo Celeste Debesu Ķermenis Ciało Niebieskie Zentaurus Centauro Centaurus Centaur Chromosphere Kromosfäärin Chromosphäre Cromosfera Hromosfēra Chromosfera Cluster Of Galaxies Klusterin Galaksit Ansammlung von Galaxien Ammasso Di Galassie Zvaigžņu Kopa Gromada Galaktyk -4- English Finnish German Italian Lativian Polish Comet Komeetta Komet Cometa Komēta Kometa Constellation tähtikuvio Konstelation Costellazione Zvaigznājs Konstelacja Convection Konvektio Konvektion Convezione Konvekcija Konwekcja Core Ydin Kern Nucleo Kodols Jądro Corona Austrina Etelän Kruunu Südliche Korone Corona Austral Dienvidu Vainags Korona Południowa Corona Borealis Pohjan Kruunu Nördliche Korone Corona Boreale Ziemeļu Vainags Korona Północna Coronagraph Korona Koronagraphen Coronografo Heliogrāfs Heliograf Cosmonautics Astronautti Kosmonaut Astronauta Astronauts Kosmonauta Dark Hole Musta Aukko Schwarzes Loch Buco Nero Melnais Caurums Czarna Dziura Dark Matter Pimeä Aine Dunkelmaterie Materia Oscura Tumšās Matērijas Ciemna Materia Dark Side Of The Moon Kuun Pimeä Puoli Dunkle Seite des Mondes Lato Oscuro Della Luna Tumšā Puse Mēnesī Ciemna Strona Księżyca Deepsky Objects Syvä Taivas Kosmische Objekte Corpi Celesti Kosmosa Objekti Obiekty Głębokiego Nieba Dome Kupoli Kuppel Cupola Kupols Kopuła Double Star Kaksoistähti Doppelstern Stella Doppia Dubultzvaigznājs Podwójna Gwizda Dust Storms Pölymyrsky Staubstuerme Tempeste Di Polvere Putekļu Vētras Burza Piaskowa -5- English Finnish German Italian Latvian Polish Eagle Kotka Adler Aquila Ērglis Orzeł Earth Maa Erde Terra Zeme Ziemia Eclipse Ekliptika Finsternis Eclisse Aptumsums Zaćmienie Equator Paivantasaaja Aequator Equatore Ekvators Równik Full Moon Täysikuu Vollmond Luna Piena Pilns Mēness Pełnia Galactic Center Planeettakeskus Mittelpunkt der Galaxie Centro Galattico Galaktiku Centrs Centrum Galaktyki Galaxy Galaksi Galaxie Galassia Galaktika Galaktyka Gas Giants Kaasuplaneetta Gasriesen Gigante Gassoso Gāzu Milzis Olbrzymy Gazowe Helmet Kypärä Helm Casco Ķivere Hełm Hercules Herkules Herkules Ercole Herkula Herkules Hubble Telescope Hubble-Teleskooppi Hubble-Teleskop Telescopio Di Hubble Habla Teleskops Teleskop Hubble’a International Space Station Kansainvälinen Avaruusasema Inernationale Raumstation Stazione Spaziale Internazionale Starptautiskā Kosmosa Stacija Międzynarodowa Stacja Kosmiczna Jupiter Jupiter Jupiter Giove Jupiters Jowisz Lenses Linssi Linsen Lenti Lēcas Soczewki Light Year Valovuosi Lichtjahr Anno Luce Gaismas Gads Rok Świetlny -6- English Finnish German Italian Latvian Polish Magnetic Poles Magneettiset Navat Magnetische Pole Poli Magnetici Magnētiskie Poli Pola Magnetyczne Magnitude Momenttimagnitudi Groeszenordnung Magnitudo Magnitude Magnituda Manned Miehitetyt Bemannt Presidatio Pilotējams Załogowy Mars Mars Mars Marte Marss Mars Marsmission Marsmission Marsmission Missione Su Marte Marsa Misija Misja Na Marsa Mercury Merkurius Merkur Mercurio Merkurs Merkury Meteorite Meteoriitti Meteorit Meteorite Meteorīts Meteoryt Milky Way Linnunrata Milchstrasse Via Lattea Piena Ceļš Droga Mleczna Molecular Cloud Molekyyli Pilvi Molekuelwolke Nube Molecolare Molekulārais/Mākonis Obłok Molekularny Moon Kuu Mond Luna Mēness Księżyc Moon Eclipse Kuunpimennys Mondfinsternis Eclissi Lunare Mēness Aptumsums Zaćmienie Księżyca Moon Phases Kuun Vaihteet Mondphase Fasi Lunari Mēness Fāzes Fazy Księżyca Nebula Tähtisumu Nebel Nebulosa Miglājs Mgławica Neptune Neptunus Neptun Nettuno Neptūns Neptun New Moon Uusikuu Neumond Luna Nuova Jauns Mēness Nów Observatory Observatorio Observatorium Osservatorio Observatorija Obserwatorium -7- English Finnish German Italian Latvian Polish Orbit Kiertorata Umlaufbahn Orbita Orbīta Orbita Orion Orioni Orion Orione Orions Orion Pisces Kalat Fische Pesci Zivs Ryby Planet Planeetta Planet Pianeta Planēta Planeta Planetarium Planetaario Planetarium Planetario Planetārijs Planetarium Pluto Pluto Pluto Plutone Plutons Pluton Polar Star Johtotahti Polarstern Stella Polare Polārzvaigzne Gwiazda Polarna Proto Star Prototähtivaihetta Protostern Protostella Proto Zvaigzne Protogwiazda Radio Telescope Radioteleskooppi Radioteleskop Radio Telescopio Redioteleskops Radioteleskop Rainbow Sateenkaari Regenbogen Arcobaleno Varavīksne Tęcza Ring Kehä Ringe Anello Gredzens Pierścień Rocket Raketti Rakete Razzo Raķete Rakieta Sagittarius Jousimies Schuetze Sagittario Strēlnieks Strzelec Satellites Satelliitti Satelliten Satelliti Satelīti Satelity Saturn Saturnus Saturn Saturno Saturns Saturn Scorpius Skorpioni Skorpion Scorpione Skorpions Skorpion -8- English Finnish German Italian Latvian Polish Shooting-Star Tahdenlento Sternschnuppe Stella Cadente Krītoša Zvaigzne Spadająca Gwiazda Solar System Aurinkokunta Sonnensystem Sistema Solare Saules Sistēma System Słoneczny Solar Wind Aurinkotuuli Sonnenwinde Vento Solare Saules Vējš Wiatr Słoneczny Space Avaruus Weltraum Spazio Kosmoss Przestrzeń Kosmiczna Space Ship Avaruusalus Raumschiff Navicella Spaziale Kosmosa Kuģis (Raķete) Statek Kosmiczny Space Station Avaruusasema Weltraumstation Stazione Spaziale Kosmosa Stacija Stacja Kosmiczna Space Suit Avaruuspuku Raumanzug Tuta Spaziale Safandrs Kombinezon Kosmiczny Space Travel Avaruusmatka Raumfahrt Navicella Spaziale Kosmosa Ceļojums Podróż Kosmiczna Spaceships Avaruusalus Raumschiff Navicelle Spaziali Kosmosa Kuģi Statki Kosmiczne Spacesuit Avaruuspuku Raumanzug Tuta Spaziale Skafandrs Skafander Spectrometry Spektrometri Spektrometrie Spettrometro Spektrometrs Spektometria Star Tähti Stern Stella Zvaigzne Gwiazda Star Wars Tähtien Sota Krieg Der Sterne Guerre Stellari Zvaigžņu Kari Gwiezdne Wojny Starmap Tähtikartta Sternenkarte Mappa Delle Stelle Zvaigžņu Karte Mapa Gwiazd Stellarium Stellarium Stellarium Stellarium Stellars Stellarium -9- English Finnish German Italian Latvian Polish Sun Aurinko Sonne Sole Saule Słońce Sun Eclipse Aurinkopimennys Sonnenfinsternis Eclissi Solare Saules Aptumsums Zaćmienie Słońca Sun Explosion Roihupurkaus Sonnenexplosion Macchia Solari Saules Explozija Erupcja Słoneczna Sundial Aurinkokello Sonnenuhr Meridiana Saules Pulkstenis Zegar Słoneczny Sunrise Auringonnousu Sonnenaufgang Alba Saullēkts Wschód Sunset Auringonlasku Sonnenuntergang Tramonto Saulriets Zachód Taurus Härkä Stier Toro Vērsis Byk Telescope Kaukoputki Teleskop Telescopio Teleskops Teleskop Tripod Kolmijalkannie Stativ Trepiede Trijkajis Statyw Twilight Iltahamara Daemmerung Crepuscolo Krēsla Zmierzch Universe Maailmankaikkeus Universum Universo Visums Wszechświat Uranus Uranus Uranus Urano Urāns Uran Ursa Major Iso Karhu Grosser Wagen Orsa Maggiore Lielie Greizie Rati Wielka Niedźwiedzica Ursa Minor Pieni Karhu Kleiner Wagen Orsa Minore Mazie Greizie Rati Mała Niedźwiedzica Venus Venus Venus Venere Venera Wenus Virgo Neitsyt Jungfrau Vergine Jaunava Panna - 10 - English Finnish German Italian Latvian Polish Weightless Painottomuus Schwerelos Assenza Di Peso Bezsvara Nieważkość White Star Valkoinen Tähti Weißer Zwerg Nana Bianca Baltā Zvaigzne Biała Gwiazda Zodiac Zodiakki Sternzeichen Zodiaco Zodiaks Zodiak Zodiac Signs Horroskooppi Horoskop Segni Della Zodiaco Horoskops Znaki Zodiaku - 11 - Energy - 12 - Energy English Finnish German Italian Latvian Polish Battery Akku Batterie Batteria Baterija Bateria Capacity Tilavuus Kapazität capacità letilpiba pojemność Coal Hiili Kohle Carbone Ogles Wegiel kamienny Condensator Kondensaattori Kondensator condensatore Kondensators Kondensator Consumer Kulttaja Verbraucher Consumatore patērētājs Konsument Consumption Kulutus Verbauch consumo Izmantosana Konsumpcja Electricity Sähkö Elektrizität elettricità Elektriba Elektryczność Energy Energia Energie Energia Enerģija Energia Engine Moottori Motor motore dzinējs Silnik Environmentally friendly Ympäristö-ystävällinen umweltfreundlich Ecologico/che rispetta l’ambienta Videi draudzīgs Przyjazny środowisku Fire Tuli Feuer Fuoco Uguns Ogien Fossil Fuels Fossiiliset polttoaineet fossile Brennstoffe Combustibili fossili fosilais kurināmais Paliwa kopalne - 13 - English Finnish German Italian Latvian Polish Fusion Fuusio Fusion fusione Kausēšana Fuzja Generator Generaattori Generator generatore Generators Generator Heat Lämpö Wärme Calore Siltums Cieplo Hydroenergy Vesivoima Wasserenergie idroenergia Hidroenerģija Energia wodna Hydrogen Vety Wasserstoff Idrogeno ūdeņradis Wodor Lignite Ruskohiili Braunkohle lignite lignīts Węgiel Brunatny Machine Kone Maschine Macchina mašīna Maszyna Natural gas Maakaasu Erdgas Gas naturale Dabas gaze Gaz ziemny Nuclear reaction Ydinreaktio nukleare Reaktion Reazione nucleare Kodolreakcija Reakcja nuklearna Petroleum Petroli Erdöl petrolio Nafta Olej napędowy Power Voima Kraft potenziale Speks Moc Power line Voimalinja Stromleitung Linea elettrica elektrolīnijas Linie wysokiego napiecia Pressure Paine Druck pressione Spiediens Cisnienie Renewable energy Uusiutuva energia erneuerbare Energien Energia rinnovabile Atjaunojama Enerģija Energia Simulator Simulaattori Simulator simulatore simulators Symulator - 14 - English Finnish German Italian Latvian Polish Sun Aurinko Sonne sole Saule Slonce Turbine Turbiini Turbine Turbina turbīna Turbina Uranium Uraani Uran uranio urāns Uran Vapor Höyry Dampf Vapore tvaiks Para Water Vesi Wasser acqua ūdens Woda Wind Energy Tuulivoima Windenergie Energia eolica Veja Enerģija Energia wiatrowa - 15 - Galileo Galilei and his experiments - 16 - Galileo Galilei and his experiments English Finnish German Italian Latvian Polish (astronomical/ scientific) observations (tähtitieteellisiä) havaintoja (astronomische/ wissenschaftliche) Beobachtungen (osservazioni astronomiche/ scientifiche) (Astronomiski/Zinātniski) novērojumi (astronomiczne/ naukowe) obserwacje (mathematical) treatise (matemaattinen) tutielma (mathematische) Abhandlung Trattato matematico (matemātisks) Traktāts/ Darbs (matemaryczna) rozprawa (to) calculate/ (to) compute laskea berechnen calcolare Aprēķināt/Rēķināt obliczać (to) depend on riippua jstk abhängen von Dipendere da Atkarīgi polegać na (to) discover tutkia entdecken scoprire Atklāt odkrywać (to) measure mitata messen misurare Izmērīt mierzyć (to) observe sth. tarkkailla jtk Etwas beobachten Osservare qualcosa Novērot kaut ko obserwować (to) read sth. out (from) lukea jotain etwas ablesen (von) Leggere ad alta voce Lasīt kaut ko (no) odczytywać (to) rerun a test uusia koe einen Test wiederholen Ripetere un esperimento/test Atkārtot testu powtarzać testy - 17 - English Finnish German Italian Latvian Polish angle kulma Winkel angolo Leņķis kąt apparatus välineet Gerät Apparecchiatura Aparatūra aparatura depending on … riippuen jstk in Abhängigkeit von … In base a… Atkarībā no tā w zależności od diffusion (waves; light) diffuusio Ausbreitung (Wellen;Licht) Diffusione (onde; luce) Difūzija (Viļņi;Gaisma) dyfuzja digital counter digitaalinen laskuri digitaler Zähler Contatore digitale Digitālais skaitītājs licznik cyfrowy discovery (of) löytö Entdeckung (von) Scoperta di Atklājums odkrycie distance etäisyys Entfernung/ Wegstrecke distanza Distance dystans/ odległość electromagnetic elektromagneettinen elektromagnetisch Elettromagnetico/a Elektromagnētisks elektromagnetyczne equation yhtälö Gleichung equazione vienādojums równanie experiment koe Experiment esperimento Eksperiments eksperyment formula/ mathematical formula kaava/matemaattinen Formel/ kaava mathematische Formel Formula/formula matematica Formula/Matemātiska formula wzór matematyczny free fall vapaa pudotus freier Fall Caduta libera Brīvais kritiens spadek swobodny frequency taajuus Frequenz frequenza Frekvence częstotliwość - 18 - English Finnish German Italian Latvian Polish geocentric world view maakeskinen maailmankuva geozentrischesWeltbild Visione geocentrica del mondo Ģeocentrisks pasaules uzskatu teoria geocentryczna gravity/gravitation painovoima Gravitation gravità Gravitācija Grawitacja height korkeus Höhe altezza Augstums Wysokość heliocentric world view aurinkokeskeinen maailmankuva Heliozentrisches Weltbild Visione eliocentrica del mondo Heliocentrisks pasaules uzskatu Teoria heliocentryczna implementation täytäntöönpano Anwendung/ Durchführung Esecuzione/realizzazione Izpildīšana/ veikšana/īstenošana implementacja/ realizacja inclined plane kalteva taso geneigte/ schiefe Ebene Piano inclinato Slīpa plakne równia pochyła law laki Gesetz legge Likums prawo leaning tower kalteva torni SchieferTurm Torre pendente Pizas tornis Krzywa Wieża length pituus Länge lunghezza Garums Długość lens linssi Linse lente Lēca obiektyw light valo Licht luce Gaisma światło location factor määrittävä tekijä Ortsfaktor Fattore di localizzazione Vietas izvēles faktors czynnik lokalizacji magnetic coil magneettinen käämi Magnetspule Bobina magnetica Magnētiskā spole cewka magnetyczna - 19 - English Finnish German Italian Latvian Polish mass massa Masse massa Masa masa measurement mittaus Messung misurazione Mērijumi pomiar measuring scale mittausvaaka Messskala Scale di misurazione Mērīšanas skala skala pomiarowa microscope mikroskooppi Mikroskop microscopio Mikroskops mikroskop moon phases kuun vaiheet Mondphasen Fasi lunari Mēness fāzes fazy księżyca movement liike Bewegung movimento Kustība ruch needed time tarvittava aika benötigteZeit Tempo necessario/richiesto per Nepieciešamais laiks wymagany czas pendulum heiluri Pendel pendolo Svārsts wahadło planet planeetta Planet pianeta Planēta planeta Ptolemeic system Ptolemaioksen lause ptolemäischesWeltbild Sistema tolemaico Ptolemaja sistēmu System Ptolemeusza results tulokset Ergebnisse risultati Rezultāts wyniki satellite satelliitti Satellit/ Trabant satellite Satalīts satelita Wissenschaftliche Forschung auf der Grundlage von … Ricerca scientifica basata su Zinātniskie pētījumi, pamatojoties uz badania przeprowadzone na podstawie... scientificresearchbased tieteellinen tutkimus on … perustuu - 20 - English Finnish German Italian Latvian Polish scientist tiedemies Wissenschaftler scienzato Zinātnieks naukowiec sensor plate anturilevy Sensorplatte sensore Sensor plate przysłona naporowa sun aurinko Sonne sole Saule słońce sun spots aurinkopilkku Sonnenflecken Macchie solari Saules plankumi plama słoneczna telescope teleskooppi Teleskop telescopio Teleskops teleskop thermometer lämpömittari Thermometer termometro Termometrs termometr time aika Zeit tempo Laiks czas timer ajastin Stoppuhr cronometro Taimeris minutnik universe universumi Universum/ Weltall universo Visums Wszechświat vacuum tyhjiö Vakuum vuoto vakuums próżnia vehicle ajoneuvo Wagen/Fahrzeug veicolo Transporta līdzeklis pojazd velocity nopeus Geschwindigkeit velocità Ātrums prędkość waves aallot Wellen onde Viļņi fale way keino Weg Modo/maniera/via Veids droga weight paino Gewicht peso Svars waga - 21 - Water - 22 - Water English Finnish German Italian Latvian Polish Ammonium Ammonio Amonijs Amoniak bacteriologic analysis bakteerikoe bakterilogische Prüfung analisi batteriologica Baktēriskā analīze Analiza bakteriologiczna be of good quality olla hyvänlaatuista von guter Qualität sein Būt labas kvalitātes Być dobrej jakości carbonates karbonaatit Karbonate essere di buona qualità carbonati Karbonāts Węglany chemical analysis kemiallinen koe chemische Untersuchung analisi chimiche Ķimiskā analīze Analiza chemiczna chlorin kloori Chlor Cloro Hlors Chlor compost komposti Kompost Composto Komposts Kompost contain sisältää beinhalten Contenere Saturēt Zawierać deep well porakaivo Tiefenbrunnen pozzo profondo Dziļā aka Studnia głębinowa degree of hardness kovuusaste Härtegrad grado di durezza Cietības pakāpe Stopień twardości depth/ deepness syvyys Tiefe profondità Dziļums Głębokość examine tutkia untersuchen esaminare Apskatīt Badać ammonium ammonium - 23 - English Finnish German Italian Latvian Polish fertilizer lannoite Dünger fertilizzante Mēslojums Nawóz filter suodatin Filter filtro Filtrs Filtr ground water pohjavesi Grundwasser acqua delle falde Gruntsūdens Woda gruntowa harmful vahingollinen schädlich dannoso, tossico Kaitīgs Szkodliwy heavy metals raskasmetallit Schwermetalle metalli pesanti Smagie metāli Metale ciężkie house connection taloliitäntä Hausanschluss connessione della casa Mājas savienojumi Połączenie domowe impurity saaste Verunreinigungen impurità Netīrīrba Zanieczyszczenie iron rauta Eisen ferro Dzelzs Żelazo limit (value) raja-arvo Grenzwert valore limite Robeža Granica magnesium magnesium Magnesium magnesio Magnijs Magnez manganese mangaani Mangan manganese Mangāns Mangan mineral composition/ mineral components mineraalikomponentti Mineralische Zusammensetzung componente minerale Minerālu kompzīcja Skład mineralny nitrates nitraatti Nitrate nitrati Nitrāts Azotany nitrites nitriitti Nitrite nitriti Nitrīts Azotyny - 24 - English Finnish German Italian Latvian Polish pesticides torjunta-aineet Pestizide pesticidi Pesticīdi Pestycydy poisonous myrkyllinen giftig velenosi Indīgs Trujący prove/ verify/ attest todistaa nachweisen provare/ verificare Pierādīt / pārbaudīt / apstiprināt Sprawdzać / weryfikować / udowadniać provision varustaa Bereitstellung rifornimento apgādāšana Zaopatrzenie public supply system/ network julkinen jakeluverkko Versorgungsnetz rete di condotti pubblici Publiskais apgādes sistēma Miejska sieć zasilania pure puhdas rein puro Tīrs Czysty (sewage) sludge muta Klärschlamm Notekūdens Ścieki sewage purification/ wastewater treatment jätteiden puhdistus Abwasserreinung acqua di scolo (fognarie) depurazione delle acque fognarie Notekūdens attīrīšana Oczyszczanie ścieków stages of wastewater treatment jäteveden Klärstufen processi di depurazione delle acque fognarie Notekūdens attīrīšana stadijas Etapy oczyszczania ścieków puhdistamisen vaiheet store tallentaa speichern deposito, magazzino Krājums Magazynować sulfates sulfaatti Sulfate solfati Sulfāti Siarczany - 25 - English Finnish German Italian Latvian Polish supply toimitus Versorgung rifornimento Piegāde Dostawa to remove sth./ to extract sth. poistaa jotakin etwas entfernen estrarre qualcosa da Noņemt Usuwać wastewater treatment plant/ sewage plant jäteveden- Klärwerk/Kläranlage macchinario di depurazione delle acqua fognarie (depuratore) analisi delle acque Notekūdeņu attīrīšanas iekārta Oczyszczalnia ścieków puhdistamo water analysis vesianalyysi Wasseruntersuchung Ūdens analīze Analiza wody water catchment/ water production vedentuotto Wassergewinnung bacino d’acqua Ūdens sateces/ ražošana Pozyskiwanie wody water delivery veden kuljetus Wasserförderung Ūdens apgāde Dostarczanie wody water quality veden laatu Wasserqualität distribuzione dell’acqua qualità dell’acqua Ūdens kvalitāte Jakość wody water supply works vesilaitos Wasserwerk Ūdens apgādes darbi Wodociąg water treatment vedenkäsittely Wasseraufbereitung opere di rifornimento di acqua trattamento dell’acqua Ūdens attīrīšana Oczyszczanie wody well kaivo Brunnen pozzo Aka Studnia - 26 - Light and colours - 27 - Light and Colour English Finnish German Italian Latvian Polish absorption absorptio / imeytyminen Aufnahme assorbimento absorbcija Absorpcja angle kulma Winkel angolo leņķis Kąt artificial intelligence keinoäly künstliche Intelligenz intelligenza artificiale Mākslīgais intelekts Sztuczna inteligencja aurora revontuli Polarlicht aurora Rīta blāzma Zorza polarna Chlorophyll klorofylli Chlorophyll clorofilla Hlorofils Chlorofil center beam keskussäde Zentralstrahl fascio centrale Centra stars Promień środkowy color väri Farbe colore Krāsa Kolor cone tappisolu Zapfen cono Konuss Czopek convex lens kupera linssi Konvexlinse lenti convesse Izliekta lēca Soczewka wypukła dark pimeä Dunkelheit scuro Tumsa Ciemność - 28 - English Finnish German Italian Latvian Polish density tiheys Dichte densità blīvums Gęstość deviation poikkeus Ablenkung deviazione deviācija Odchylenie diffraction diffraktio / taittuminen Beugung diffrazione difrakcijas Dyfrakcja diffusion hajaantuminen Ausbreitung diffusione difūzija Dyfuzja dispersion hajottaminen Verteilung dispersione Dispersija Rozproszenie dye väriaine Farbstoff colorante Krāsviela Barwnik flash lights salamavalo Blitzlicht bagliore Zibspuldzes gaisma Lampa błyskowa focus beam keskittynyt säde Fokusstrahl fuoco Koncentrēt gaismu Wiązka skupiona gravitational lensing painovoiman linssivaikutukset Gravitationslinseneffekt lente gravitazionale Gravitācijas lēca Soczewkowanie grawitacyjne greenhouse effect kasvihuoneilmiö Treibhauseffekt effetto serra Siltumnīcas efekts Efekt cieplarniany Halo halo Sonnenschein alone oreols Aura light valo Licht luce Gaisma Światło light beam valonsäde Lichtbündel raggio di luce Gaismas stars Wiązka światła lightning-thunder salama – ukkonen Blitze-Donner lampo - tuono Zibens - pērkons Piorun / grzmot light pollution valosaaste Lichtverschmutzung inquinamento luminoso Gaismas piesārņojums - 29 - Zanieczyszczenieświetlne English Finnish German Italian Latvian Polish light sensor valoisuuden tunnistin Lichtsonde sensore luminoso Gaismas sensors Czujnik świetlny optical axis optinen akseli optische Achse asse ottico Optiskā ass Oś optyczna parallel beam paralleelisäde / yhdensuuntainen säde Parallelstrahl raggio parallelo Paralēls stars Wiązka równoległa photosynthesis fotosynteesi Fotosynthese fotosintesi fotosintēze Fotosynteza principal rays pääsäde Hauptstrahl raggi principali galvenie stari Wiązka główna rainbow sateenkaari Regenbogen arcobaleno varavīksne Tęcza ray säde Lichtstrahl raggio stars Promień refraction taittuminen Brechung rifrazione Refrakcija Refrakcja / załamanie reflection heijastuminen Reflexion riflessione atspulgs Odbicie retina verkkokalvo Netzhaut retina Tīklene Siatkówka robotics robotiikka Roboter robotica Robotika Robotyka rod cell sauvasolu Stäbchenzelle bastoncelli rotation frequnency pyörimistaajuus / pyörimisnopeus Rotationsfrequenz frequenza di rotazione Rotācija frekvence Częstotliwość obrotu scattering sironta Streuung dispersione izkliede Rozpraszanie - 30 - Pręcik English Finnish German Italian Latvian Polish solar energy aurinkoenergia Solarenergie energia solare Saules enerģija Energia słoneczna solar radiation auringon säteily Solarstrahlung radiazione solare Saules radiācija Promieniowanie słoneczne spectrum spektri Spektrum spettro Spektrs Spektrum strobe light välkkyvä valo Stroboskoplicht luce stroboscopica Gaismas stara Światło stroboskopowe sunlight auringonvalo Sonnenlicht luce solare Saules gaisma Światło słoneczne UV-light UV-valo UV-Licht raggi ultravioletti (UV) UV- gaisma Światło ultrafioletowe visible light näkyvä valo sichtbares Licht luce visibile Redzamā gaisma Światło widzialne wavelength aallonpituus Wellenlänge lunghezza d’onda Viļņu garums Długość fali waves aallot Wellen onde viļņi Fale - 31 -