Recupero della sintassi del verbo

annuncio pubblicitario
Parte terza
Recupero della sintassi del verbo
1
Sintassi del verbo
1B
Strategie per il recupero
1
Analizza le seguenti voci verbali indicando la diatesi:
Voce verbale
2
Diatesi
accepimus
...................................................................
complebatur
...................................................................
praedicavit
...................................................................
contemptus est
...................................................................
uritur
...................................................................
vestitur
...................................................................
conscenderam
...................................................................
movet
...................................................................
mittitur
...................................................................
hortatur
...................................................................
repertus est
...................................................................
Nelle frasi che ti forniamo qui di seguito distingui i verbi transitivi e quelli intransitivi e poi
trascrivine i paradigmi.
1. De eo proelio vos invitus admonui (Cic.). 2. Caelius, cum domus patris longe a foro abesset, conduxit in
Palatio non magno domum (Cic.). 3. Consul alter Postumius, quia in Samnitibus materia belli deerat, in
G. De Bernardis - A. Sorci 앫 CLEO Corso di Latino Essenziale e Officina del traduttore 앫 GUIDA PER L’INSEGNANTE
1/4
[G. B. PALUMBO EDITORE]
Parte terza Recupero della sintassi del verbo
1 Sintassi del verbo
Etruriam trasducto exercitu primum pervastaverat Volsiniensem agrum (Liv.). 4. Caesar etsi intellegebat
qua de causa ea dicerentur quaeque eum res ab instituto consilio deterreret, tamen, ne aestatem in Treveris
consumere cogeretur omnibus rebus ad Britannicum bellum comparatis, Indutiomarum ad se cum ducentis
obsidibus venire iussit (Ces.). 5. Pompeius ad ancoram una nocte constitit et, vocatis ad se Amphipoli
hospitibus, cognito Caesaris adventu, ex eo loco discessit et Mitylenas paucis diebus venit (Ces.). 6. Hoc
idcirco scripsi ut intellegeres me pro Sextio laborare (Cic.). 7. Tiberius ingenti socordia imperium gessit,
gravi crudelitate, scelesta avaritia (Eutr.). 8. Dum Romae haec geruntur, legati Carthaginem venerunt
(Sall.).
3
Traduci le frasi dell’esercizio precedente.
4
Sottolinea con colori diversi le frasi in cui compare la forma media e quelle in cui, invece,
compare l’azione reciproca.
1. Inter se amici gratulabantur. 2. Hostes inter se cohortabantur ut nostros repellerent. 3. Cor mihi uritur.
4. Marcellus aetate lente movetur. 5. Athenienses et Lacedaemonii alteri alteros magnopere attriverant. 6.
Amici invicem haec scripserunt. 7. Socii socios adiuvabant. 8. Uritur infelix Dido totaque vagatur urbe
furens (Virg.).
5
Fai l’analisi morfologica delle voci verbali contenute nell’esercizio precedente.
6
Traduci le seguenti frasi e discuti il valore dei tempi dell’indicativo in esse contenuto:
1. Caesar Curionem cum tribus cohortibus, quas Pisauri et Arimini habebat, mittit (Ces.). 2. Libenter
homines id quod volunt credunt (Ces.). 3. Festinatio multos pessum dedit (Tac.). 4. Omnes qui acceperint
gladium, gladio peribunt (Matt.). 5. Malum est consilium quod mutari non potest (Publ. Sir.). 6. Romae
quotannis bini consules creabantur. 7. Nunc te cognovi! 8. Hic manebimus optime (Liv.). 9. Imperator
his de causis, quas commemoravimus, flumen transire decreverat. 10. Dum Hannibal est in Italia et
delectum habet, P. Cornelius Scipio bellum in Africam transtulit. 11. Nosti virtutem Marci. 12. Hostes
Mediolanum oppugnabant. 13. Iam ego recurro huc (Plaut.). 14. Catilina optimum quemque armatum in
primam aciem subducit (Sall.).
7
Traduci le seguenti frasi e discuti il valore dei congiuntivi contenuti nelle proposizioni
principali:
1. Cum dignitate vivamus! 2. Quis crederet Hannibalem apud Zamam vinci posse? 3. Quid dicam? Quid
faciam? 4. Utinam saluti omnium consulere possimus! 5. A virtute non recedamus! 6. Fecissemus, sed nos
multa impediverunt. 7. Reperias multos qui pro patria pugnaverunt et necati sunt. 8. Non irascar tibi? Non
irascar viro tam glorioso?
8
Formula in latino due frasi in cui compaia il congiuntivo esortativo.
......................................................................................
......................................................................................
Formula in latino due frasi in cui compaia il congiuntivo desiderativo.
......................................................................................
......................................................................................
Formula in latino due frasi in cui compaia il congiuntivo concessivo.
......................................................................................
......................................................................................
G. De Bernardis - A. Sorci 앫 CLEO Corso di Latino Essenziale e Officina del traduttore 앫 GUIDA PER L’INSEGNANTE
2/4
[G. B. PALUMBO EDITORE]
Parte terza Recupero della sintassi del verbo
1 Sintassi del verbo
Formula in latino due frasi in cui compaia il congiuntivo potenziale.
......................................................................................
......................................................................................
Formula in latino due frasi in cui compaia il congiuntivo dubitativo.
......................................................................................
......................................................................................
Formula in latino due frasi in cui compaia il congiuntivo irreale:
......................................................................................
......................................................................................
Formula in latino due frasi in cui compaia il congiuntivo suppositivo.
......................................................................................
......................................................................................
9
Traduci le seguenti frasi (l’indicativo al posto del falso condizionale italiano, l’imperativo
negativo o proibitivo):
A. 1. Longum est etiam capitulatim Romanorum et Graecorum res gestas narrare. 2. Non committi
proelium in illo tempore oportuit. 3. Noli foras ire, intus redi. In interiore homine habitat veritas
(Agost.). 4. Ne difficilia optemus. 5. Ne metue, amice! 6. Vide ne linguam Latinam neglegas. 7.
Cavete ne veniatis! 8. Hoc nolite dicere.
B. 1. Sarebbe bello che oggi i miei amici fossero insieme con me. 2. Non dite sciocchezze! La storia è
sempre maestra di vita. 3. Non aprire quella porta se non vuoi vedere Antonio. 4. Sarebbe utile
che l’insegnante ci spiegasse nuovamente la lezione sugli aggettivi. 5. Avremmo potuto rinunciare
alla gita sul fiume, ma preferimmo fare questa bellissima esperienza. 6. Non negare l’evidenza.
Confessa quello che hai fatto.
10 Fai l’analisi logica delle frasi dell’esercizio 9B.
11 Traduci le seguenti frasi, distinguendo le proposizioni soggettive da quelle oggettive:
A. 1. Caesar tertia fere vigilia naves solvit equitesque in ulteriorem portum progredi iussit (Ces.). 2.
Epicurus philosophus summum malum esse dolorem dicit. 3. Constat Romanorum copias in pugna
apud Cannas victas esse. 4. Scimus Ciceronem civem Arpinatem fuisse. 5. Scripsisti mihi equos tuos
gravissimo morbo vexari. 6. Iustum est discipulos diligentes a magistro sedulo laudari.
B. 1. Si sa che non tutti i ragazzi amano stare molte ore sui libri. 2. Gli storici narrano che dopo la
battaglia di Zama, nel corso della seconda guerra punica, i Cartaginesi attraversarono un periodo
di grave crisi politica e militare che poi porterà alla distruzione della stessa città. 3. È noto a tutti
che Giunone era meno bella di Venere. 4. È opportuno che gli uomini virtuosi partecipino alla
gestione della cosa pubblica. 5. Ho appena detto che Gaia arriverà domani. 6. Sappiamo tutti
che alle Termopili i Greci combatterono con grande coraggio.
12 Trasforma tutte le proposizioni soggettive contenute nell’esercizio 11A in proposizioni
oggettive.
13 Trasforma tutte le proposizioni soggettive contenute nell’esercizio 11B in proposizioni
oggettive.
G. De Bernardis - A. Sorci 앫 CLEO Corso di Latino Essenziale e Officina del traduttore 앫 GUIDA PER L’INSEGNANTE
3/4
[G. B. PALUMBO EDITORE]
Parte terza Recupero della sintassi del verbo
1 Sintassi del verbo
14 Traduci le seguenti frasi (uso dell’infinito):
1. Te sic vexari, sic iacere in lacrimis, idque fieri mea culpa! (Cic.) 2. Oratorem irasci minime decet (Cic.).
3. Cassius Hemina, antiquissimus Annalium auctor, prodidit Cn. Terentium scribam, cum agrum suum in
Ianiculo monte repastinaret, effodisse arcam, in qua Numa Pompilius sepultus erat. 4. Postquam, ut dixi,
senatus in Catonis sententiam discessit, consul optumum factu ratus noctem quae instabat antecapere, ne
quid eo spatio novaretur, tresviros quae ad supplicium postulabantur parare iubet (Sall.). 5. Putares Sullam
venisse in Italiam non belli vindicem, sed pacis auctorem. 6. Longum est narrare quid Caesar ausus sit. 7.
Negat Epicurus iucunde posse vivi, nisi cum virtute vivatur (Cic.). 8. Dolor me angit, unum omnia posse
(Cic.).
15 Traduci le seguenti frasi correggendo gli eventuali errori in esse contenute (uso del participio, il
participio congiunto, l’ablativo assoluto):
1. Marcellus consul, in provincias profectus, Boiorum fines ingressus est. 2. Ex eo die dies continuos
quinque Caesar pro castris suas copias produxit et aciem instructa habuit. 3. Coniunctus exercitu, Caesar
Gomphos pervenit, quod est oppidum primum Thessaliae venientibus ab Epiro. 4. His rebus cognitae,
Marcius Rufus quaestor, in castris relictum a Curione, cohortatur suos, ne animo deficiant. 5. Quae res
cogniti, principes Britanniae, inter se conlocutos, optimum factu duxerunt, rebellionem factam, frumento
commeatuque nostros prohibere et rem in hiemem producere. 6. Hortensius, admodum adulescens orsum
in foro dicere, celeriter ad maiores causas adhiberi coeptus est.
16 Traduci le seguenti frasi correggendo gli eventuali errori in esse contenuti (il gerundio, il
gerundivo, il supino):
1. Timoleon arcem Syracusas, quam munierat Dionysius ad urbem obsidendum, a fundamentis disiecit. 2.
Catilina opprimendi rei publicae consilium cepit. 3. Patres quinqueviros agrum dividendo creaverunt. 4.
Hostes pacem petitu legatos Romam mittunt. 5. Vivis, et vivis non ad deponendum, sed ad confirmandum
audaciam. 6. Romanos invasit inane studium supervacanea discenda.
17
Traduci le seguenti frasi (il gerundio, il gerundivo, il supino):
1. Il desiderio di fare molte cose in fretta spesso è cattivo consigliere. 2. Ai nemici la possibilità di fuggire
fu preclusa dalla nostra cavalleria. 3. Le cose che mi hai raccontato sono incredibili a udirsi. 4. Il console
si presentò in senato per attaccare i congiurati. 5. Nel giudicare le colpe degli altri bisogna essere indulgenti. 6. Per vincere la battaglia il comandante mise in campo tutte le truppe fresche. 7. Per compiere
l’impresa fu chiamato il più grande condottiero di quel tempo. 8. Orribile a dirsi! Tieste divorò i suoi figli
a sua insaputa.
18 Completa le seguenti frasi con una voce verbale appropriata, scelta fra quelle proposte in calce
(il gerundio, il gerundivo, il supino):
1. Quod optimum . . . . . . . . . . . . videbitur, facies (Cic.). 2. Catilina . . . . . . . . . . . . causa vel sui . . . . . . . . . . . . in
senatum venit (Sall.). 3. Demosthenes curator muris . . . . . . . . . . . . fuit (Cic.). 4. Stultitia est . . . . . . . . . . . .
ducere invitas canes (Plaut.). 5. Gnaeo Pompeio in externis ac domesticis bellis . . . . . . . . . . . . non virtus aut
ratio suadebat, sed insanus amor falsam magnitudinem . . . . . . . . . . . . (Sen.).
(suscipiendis, reficiendis, consequendi, venatum, dissimulandi, factu, expurgandi)
G. De Bernardis - A. Sorci 앫 CLEO Corso di Latino Essenziale e Officina del traduttore 앫 GUIDA PER L’INSEGNANTE
4/4
[G. B. PALUMBO EDITORE]
Scarica