anno scolastico 2015/2016 programma svolto materia: latino classe

annuncio pubblicitario
LICEO SCIENTIFICO “F. LUSSANA”
ANNO SCOLASTICO 2015/2016
PROGRAMMA SVOLTO
MATERIA: LATINO
CLASSE 2°E
PROF.SSA GIOVANNA FABBRICIANI
TESTO UTILIZZATO: Flocchini, Moscio, Bacci, Sampietro, Lamagna, LINGUA E CULTURA
LATINA, Bompiani
MORFOLOGIA
I comparativi e i superlativi
- i gradi di intensità degli aggettivi in italiano e in latino
- il comparativo di uguaglianza e di minoranza
- il comparativo di maggioranza: formazione; il comparativo assoluto
- il complemento di paragone
- il superlativo assoluto e relativo
- il complemento partitivo
- comparativi e superlativi: particolarità
- comparativo e superlativo degli avverbi di qualità
I pronomi
- i pronomi personali
- i pronomi – aggettivi possessivi
- le diverse funzioni di IS – EA – ID
- pronomi e aggettivi dimostrativi
- pronomi e aggettivi determinativi
- pronomi relativi: relative proprie e improprie; il nesso relativo
- pronomi e aggettivi interrogativi
Verbi anomali tutti i modi e tempi
- verbo SUM e composti
- verbo FERO
- verbi VOLO, NOLO, MALO
- verbo FIO
- verbo EO
Gli avverbi
- gli avverbi di tempo
- gli avverbi di luogo
- gli avverbi di modo e di qualità
- i gradi degli avverbi di qualità
SINTASSI DELLA FRASE SEMPLICE
Complementi predicativi del soggetto e dell’oggetto, complemento di causaa, di fine, d’agente e
causa efficiente, di tempo, di modo, di paragone, partitivo, di mezzo
SINTASSI DELLA FRASE COMPLESSA
VOLUME 1
Il modo congiuntivo
- Il modo congiuntivo presente e imperfetto dei verbi attivi e deponenti
- La subordinata finale: ut/ne + congiuntivo
- La subordinata completiva volitiva
- il congiuntivo perfetto e piuccheperfetto dei verbi attivi e deponenti
- l’imperativo negativo
- proposizioni circostanziali consecutive e dichiarative
- la proposizione narrativa: cum + congiuntivo
VOLUME 2
Participio presente e futuro
- participio presente dei verbi attivi e deponenti: caratteristiche, formazione, usi
- participio futuro: caratteristiche, formazione, usi
- la perifrastica attiva
Participio perfetto e ablativo assoluto
- participio perfetto dei verbi attivi e deponenti: formazione; il participio congiunto
- l’ablativo assoluto
L’infinito e la proposizione infinitiva
- l’infinito presente, perfetto e futuro attivi, passivi e deponenti
- la proposizione infinitiva
La consecutio temporum al congiuntivo
- subordinate interrogative dirette e indirette
- la consecutio temporum del congiuntivo
Gerundio e gerundivo; perifrastica passiva
Nel corso dell’anno è stato affrontato in modalità pluridisciplinare il seguente argomento di civiltà:
- Eneide: il poema epico come leggittimazione del potere augusteo
- Il concetto di pietas (conferenza di Gustavo Zagrebelsky)
Bergamo 7 giugno 2016
L’INSEGNANTE
GLI STUDENTI
COMPITI PER LE VACANZE
1. Ripassare tutto il programma svolto
2. Leggere le schede sui complementi da pag.319 a pag.324
3. Tradurre le seguenti versioni:
147 pag. 235
148 pag. 235
152 pag.255 (per quidquid cercare quisquis)
155 pag.257 (certior factus est: fu informato)
168 pag.299
175 pag.326
176 pag.326
177 pag.327
Indicazioni di lavoro per gli studenti con giudizio sospeso o promossi con aiuto
Oltre ai compiti assegnati a tutta la classe, tradurre le seguenti versioni
1. per tradurre questa versione, ripassa le completive volitive, l’uso del supino attivo,
temporali, interrogative, perifrastica attiva, finali
DURA DISCIPLINA MILITARE DI TITO MANLIO TORQUATO
Il console Manlio Torquato punisce con una esemplare condanna a morte il proprio figlio che,
contravvenendo ai suoi ordini, ha vittoriosamente combattuto contro un nemico.
Latino bello, cum consules infaustum omen vidissent, edixerunt ne quis (nessuno) extra ordinem in hostem
pugnaret. Forte inter ceteros turmarum praefectos, qui exploratum in omnes partes dimissi erant, T. Manlius,
consulis filius, super castra hostium cum suis turmalibus evasit. Ibi Tusculani erant equites; quorum dux erat
Geminus Maecius, vir cum genere tum factis inter suos clarus. Is ubi Romanos equites insignemque inter eos
consulis filium cognovit: "Unane - inquit - turma, Romani, cum Latinis sociisque bellum gesturi estis? Quid
interea consules, quid duo exercitus consulares agent?". Respondit Manlius: "Venient in tempore et cum illis
veniet Iuppiter ipse, nostrae victoriae testis". Ad ea verba Geminus dixit: "Visne, dum dies ista venit, qua
magno conatu exercitus moveatis, interea tu ipse congredi mecum, ut iam hinc cernatur quantum eques Latinus
Romano praestet?". Movet animum iuvenis seu ira seu inexplicabilis vis fati. Immemor itaque imperii patris
consulumque, praeceps ad id certamen agitur et Marcium occidit. Cum pater hoc cognovisset, iussit iuvenem,
quia adversus consulum edictum extra ordinem pugnaverat, ad palum deligari et capitis damnari. (da Livio)
2. Per tradurre la seguente versione ripassa la perifrastica passiva e attiva, le interrogative indirette, le
causali, infinitive, relative
I GIOVANI VANNO GUIDATI
Pueri regendi sunt hominibus prudentissimis et probis, quia illi interdum ignorant quid faciendum aut
fugiendum sit. At saepe pueri, cum (benché) eis sequenda sint praecepta et consilia seniorum et parentum,
aures libenter praebent hominibus improbis et fallacibus. Nam saepe in puerili aetate inest studium novarum
rerum et insuetarum viarum. Hoc studium quodammodo naturae aptum haud dubie esse dicimus; sed
adulescentulis, cum nova itinera et ignota ingressuri sunt, non ex certis finibus egrediendum est, quia ultra
certos fines nihil laudandum est. Adulescentuli enim similes sunt teneris arbusculis, quas regendas esse
dicimus palis robustis, qui ventorum et imbrium vim sustineant. At multi adulescentuli putant in dedecora
incursuros esse praeceptis seniorum obtemperantes et malunt errare et decipi.
3. Prima di tradurre ripassa le seguenti strutture: cum narrativo, consecutiva, finali, relative
GENEROSITA' DI CIMONE
Cimon, Miltiadis filius, Atheniensis, tanta liberalitate fuit ut, cum compluribus locis praedia hortosque
haberet, numquam in eis custodem imposuerit fructus servandi gratia. Semper pedisequi cum nummis eum
secuti sunt, ut, si quis (qualcuno) opis eius indigeret, haberet quod statim daret. Saepe, cum aliquem videret
minus bene vestitum, suum amiculum dedit. Cotidie sic cenam ei coquebatur, ut, quos invocatos videbat in
foro, omnes devocaret, nulloque die id facere praetermittebat. Nulli fides eius defuit (perfetto ind. di desum),
nulli opera, nulli res familiaris: multos locupletavit, complures pauperes mortuos, qui non reliquissent unde
efferrentur, suo emptu extulit. Itaque minime mirandum est si et vita eius secura fuit et mors eius omnibus
acerba. (da Nepote)
4. Prima di tradurre ripassa le seguenti strutture: uso del gerundio, ablativo assoluto, uso del participio
presente, perifrastica passiva
LE DISAVVENTURE DI UN ASTRONOMO
Astrologus quidam noctu egredi domo solebat ut sidera contemplaretur. Cupido investigandi caelum eum
ceperat. At nocte quadam, cum parum attente deambularet et, erecto capite, oculos in sidera converteret, in
puteum lapsus est. Cum lamentaretur fortunam suam et summis viribus egredi e puteo conaretur, forte agricola
quidam, qui illac ambulabat, audita voce querentis hominis, accessit ad puteum et consilium cepit auxilium
praebendi homini illuc delapso.
Auxilio agricolae cum astrologus egressus esset, eum agricola percontatus est cur solus intempesta nocte
deambularet. Audita causa qua in puteum lapsus erat, agricola: “Amice, inquit, pulchrum est caelestia persequi
et stellas intueri, sed prius animadvertenda sunt quae circa pedes versantur”.
IMPRESE DI AMILCARE DURANTE LA PRIMA GUERRA PUNICA
Hamilcar, Hannibalis filius, primo Punico bello, admodum adulescentulus in Sicilia exercitui praeesse coepit.
Cum ante eius adventum et mari et terra res Carthaginiensium male gererentur, ubi ipse adfuit, numquam hosti
cessit neque locum nocendi dedit, saepeque e contrario Romanos lacessivit semperque superior discessit. Quo
facto, cum paene omnia praesidia in Sicilia Poeni amisissent, ille Erycem sic defendit, ut (in) eo loco bellum
gestum esse non videretur (videor= sembrare). Interim Carthaginienses classe superati apud insulas Aegetas a
C. Lutatio consule Romanorum, statuerunt belli finem facere eamque rem arbitrio Hamilcaris fieri
permiserunt. Ille etsi flagrabat bellandi cupiditate, tamen sibi pacem faciendam esse putavit, quod intellegebat
patriam exhaustam sumptibus diutius calamitates belli ferre non posse.
Scarica